Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014

ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

       "Κυριακή γιορτή και σχόλη / να 'ταν η βδομάδα όλη", λέει ένα παλιό τραγούδι του Ζαμπέτα, ενώ πάρα πολλές είναι οι αναφορές, που βρίσκουμε σε διάφορους συγγραφείς για τις μέρες της εβδομάδας, για την ρουτίνα των καθημερινών και την σύνδεση της Κυριακής με την ξεκούραση, αλλά και του Σαββάτου με τη διασκέδαση. Εδώ θα σχολιάσουμε ορισμένα ποιητικά παραδείγματα:
        Ο Κ.Π. Καβάφης στο ποίημα του "Vulnerant Omnes, Ultima Necat" γράφει για ένα ρολόι, που μετρά τις ώρες για πολλά χρόνια και εκφράζει το παράπονο του ρολογιού με τους παρακάτω στίχους: "Είναι ομοία δι' εμέ πάσα της γης ημέρα. / Παρασκευή και Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα". Στους παραπάνω στίχους το ρολόι δεν βρίσκει κάτι να σπάσει τη μονοτονία και τη ρουτίνα και κατ' επέκταση ο άνθρωπος, που κάνει ακριβώς τα ίδια κάθε μέρα, νιώθει πλήξη και χρειάζεται κάτι, που να ταράξει τα λιμνασμένα νερά.
        Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω υπάρχουν και αναφορές στο Σάββατο και συγκεκριμένα στο βράδυ του Σαββάτου. Ο Τάσος Λειβαδίτης γράφει: "Πάει κι απόψε τ' όμορφο / τ' όμορφο τ' απόβραδο, / από Δευτέρα πάλι / πίκρα και σκοτάδι. / Αχ, να 'ταν η ζωή μας / Σαββατόβραδο / κι ο Χάρος να 'ρχονταν / μια Κυριακή το βράδυ". Το ποίημα γραμμένο σε μια δύσκολη εποχή, αναφέρεται στον εργάτη, που δουλεύει όλη την εβδομάδα σκληρά και περιμένει το Σαββατόβραδο για να νιώσει κι εκείνος ότι ζει. Το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και η πρώτη εκτέλεση ήταν με τον Στέλιο Καζαντζίδη.
       Στην σχέση της Κυριακής με τη Δευτέρα αναφέρεται και ο Μάριος Μαρκίδης, που γράφει: "Πως να τολμήσω λοιπόν να σου υπενθυμίσω / τις Κυριακές που περάσαμε μαζί / εφόσον επακολούθησαν Δευτέρες;" Το ποίημα αναφέρει ότι η ρουτίνα της καθημερινότητας σβήνει την ανάμνηση των όμορφων στιγμών της Κυριακής.
        Στις μέρες μας, όπου η ρουτίνα της καθημερινότητας γίνεται όλο και πιο δύσκολη, ας θυμηθούμε να διεκδικούμε, αλλά και να αξιοποιούμε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο μας, έχοντας πάντα στο νου μας ότι δεν ζούμε για να δουλεύουμε, αλλά δουλεύουμε για να ζούμε.

ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

       Παρακάτω παραθέτουμε τα ποίηματα, που αναφέρονται στο κείμενο 

VULNERANT OMNES, ULTIMA NECAT                                                                                                  
Εκτύπωση
Της Βρούγκου η μητρόπολις, ην πάλαι είχε κτίσει
δουξ Φλαμανδός τις ισχυρός και αφειδώς προικίσει,
έχει εν ωρολόγιον με αργυρούς πυλώνας
όπερ δεικνύει τον καιρόν από πολλούς αιώνας.


Είπε το Ωρολόγιον· «Είν’ η ζωή μου κρύα
        και άχρους, και σκληρά.
Είναι ομοία δι’ εμέ πάσα της γης ημέρα.
Παρασκευή και Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα,
δεν έχουσι διαφοράν. Ζω χωρίς να ελπίζω.
Η μόνη διασκέδασις, η μόνη ποικιλία
είναι, εν τη μοιραία μου, πικρά μονοτονία,
        του κόσμου η φθορά.
΄Οτε τους δείκτας μου νωθρώς, εν μαρασμώ γυρίζω
μοι φανερώνεται παντός γηίνου η απάτη.
Τέλος και πτώσις πανταχού. Aτρύτου πάλης κρότοι,
στόνοι βομβούσι πέριξ μου και συμπεραίνω ότι
Πληγώνει πάσα ώρα μου· φονεύει η εσχάτη.»

Ήκουσεν ο Aρχιερεύς τον λόγον τον αυθάδη
και είπεν· «Ωρολόγιον, η γλώσσ’ αυτή απάδει
εις την εκκλησιαστικήν και υψηλήν σειράν σου.
Τοιαύτη σκέψις πονηρά εις την διάνοιάν σου
πόθεν εισήλθεν; ω μωρά, αιρετική ιδέα!
        Το πνεύμα σου μ’ αχλύν
πυκνήν θα περιέβαλε πολύχρονος ανία.
        Άλλην αποστολήν
εκ του Κυρίου, των ωρών έλαβεν η χορεία.
Εκάστη αναζωπυρεί· γεννά η τελευταία.»

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ


ΣΑΒΒΑΤΟΒΡΑΔΟ

Μοσχοβολούν οι γειτονιές 
βασιλικό κι ασβέστη, 
παίζουν τον έρωτα κρυφά 
στις μάντρες τα παιδιά.

Σαββάτο βράδυ μου έμορφο
ίδιο Χριστός Ανέστη, 
ένα τραγούδι του Τσιτσάνη
κλαίει κάπου μακριά.

Πάει κι απόψε τ’ όμορφο 
τ’ όμορφο τ’ απόβραδο, 
από Δευτέρα πάλι 
πίκρα και σκοτάδι.
Αχ, να `ταν η ζωή μας 
Σαββατόβραδο
κι ο Χάρος να `ρχονταν 
μια Κυριακή το βράδυ. 

Οι άντρες σχολάν’ απ’ τη δουλειά
και το βαρύ καημό τους
να θάψουν κατεβαίνουνε 
στο υπόγειο καπηλειό.
Και το φεγγάρι ντύνει, λες, 

με τ’ άσπρο νυφικό του
τις κοπελιές που πλένονται
στο φτωχοπλυσταριό. 

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ


Πώς να τολμήσω λοιπόν να σου υπενθυμήσω
τις Κυριακές που περάσαμε μαζί
εφόσον επακολούθησαν Δευτέρες; 

ΜΑΡΙΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ 


1 σχόλιο: